Ontevredenheid over beleid groter dan ooit, veel Vlamingen zien wel wat in een bestuur door experten in plaats van politici
De Vlaming loopt niet bepaald hoog op met het gevoerde beleid. De tevredenheid heeft een dieptepunt bereikt, niet alleen op federaal niveau, maar ook op Vlaams, Europees en zelfs op lokaal vlak. De ontevredenheid over de democratie in ons land groeit, in zoverre dat 60 procent van de ondervraagden wel wat ziet in een technocratisch bestuur (bestuur door experten). Dat blijkt uit het onderzoek "De Stemming".
"De Stemming" is een onderzoek in opdracht van VRT NWS en De Standaard, online uitgevoerd bij 2.092 Vlamingen door de universiteiten van Brussel en Antwerpen, onder leiding van Stefaan Walgrave (UA) en Jonas Lefevere (VUB). De steekproef vond plaats tussen 13 en 23 maart, net na het stikstofakkoord van de Vlaamse regering en het migratieakkoord van de federale regering. Vandaag brengen we de onderzoeksresultaten over het vertrouwen in de politiek.
Meer info nodig? Hier vind je het volledige onderzoeksdossier en de methodologische nota.
Hoe verder van het centrum, hoe kleiner de tevredenheid
Het valt op dat de ontevredenheid over het gevoerde beleid groter is dan ooit. Dat geldt voor het beleid van zowel de Vlaamse regering, de federale regering, de Europese Commissie als de lokale besturen. Dat laatste is wel erg opmerkelijk, want het lokale beleid kan erg verschillen naargelang van de gemeente waar je woont. Alleen de lokale besturen doen het iets minder slecht, met een tevredenheid van 5,3 op een schaal van 0 tot 10.
De tevredenheid is kleiner bij de kiezers aan de uiteinden van het politieke spectrum (PVDA ter linkerzijde en Vlaams Belang ter rechterzijde). De kiezers van N-VA zijn relatief meer ontevreden over het federale en het Europese beleid, die van Groen en Vooruit over het Vlaamse beleid. Dat hoeft niet te verwonderen: het wantrouwen tegenover het federale niveau is sowieso al groter bij de Vlaams-nationalistische N-VA, en op Vlaams niveau zitten Groen en Vooruit op de oppositiebanken. Hoe dan ook daalt de tevredenheid bij de kiezers van alle partijen in Vlaanderen.
Hoe groot is het belang van de democratie?
De meeste ondervraagden geven aan veel belang te hechten aan het feit dat ze in een democratie leven: 8 op een schaal van 0 tot 10.
Maar het oordeel over het democratisch bestuur is niet zo mild: de ondervraagden geven hier een score van 5,2 op een schaal van 0 tot 10. Dat is iets als "met de hakken over de sloot". Ook hier oordelen kiezers negatiever aan de uiteinden van het politieke spectrum. Bij de PVDA geven ze nog een 4,6, maar bij Vlaams Belang een schamele 3,4.
81 procent van de ondervraagden zweert bij een democratisch systeem, maar het valt op dat 60 procent ook wel wat ziet in een technocratisch systeem, waarbij experts beslissingen nemen in plaats van politici. Dat geloof in technocraten scoort relatief hoger bij aanhangers van Groen en Open VLD.
De roep om een sterke leider vindt gehoor bij 35 procent van de ondervraagden, wat best wel veel is. Vooruit-kiezers zijn hier minder enthousiast (28 procent), kiezers van Vlaams Belang duidelijk meer enthousiast (47 procent).
Voor 16 procent van de ondervraagden kán het zelfs dat het leger het land bestuurt. Bij kiezers van Vlaams Belang is dat zelfs 24 procent.
Hoe boos kan/mag je zijn?
Zoveel ongenoegen: wat moet je daarmee als kiezer? 10 procent van de ondervraagden ziet geen graten in het uitschelden van politici, 5 procent toont begrip voor burgers die hun eigendom beschadigen en 6 procent toont begrip voor mensen die politici fysiek bedreigen. Het aantal mensen dat begrip toont voor het agressief aanpakken van politici blijft al bij al relatief beperkt.
Ook hier valt het op dat vooral aanhangers van beide extremen van het politieke spectrum (PVDA en Vlaams Belang) geen probleem blijken te hebben met een iets agressievere aanpak van politici die hen niet zinnen.
Gaan stemmen of niet?
Minder dan de helft van de ondervraagden zegt te gaan stemmen, zelfs zonder opkomstplicht: 47 procent voor de federale verkiezingen, 46 procent voor de Vlaamse verkiezingen.
Er blijkt ook een verband te zijn tussen inkomen en wel of niet gaan stemmen: de intentie om te gaan stemmen is opvallend veel groter bij wie een hoog inkomen heeft.
Voor de lokale verkiezingen, waar de opkomstplicht intussen is afgeschaft, geeft 43 procent aan te gaan stemmen. 18 procent geeft aan waarschijnlijk niet te gaan stemmen, 12 procent zegt zeker niet te gaan stemmen.
