Natuurbranden in Nederland worden de komende jaren intenser en soms zelf onblusbaar, zo waarschuwen experts van het KNMI, de universiteit van Wageningen, de Vrije Universiteit Amsterdam, Deltares en het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) in dit onderzoek. Gelukkig zijn er ook veel bedrijven bezig met het bedenken van oplossingen voor dit grote probleem. Dit zijn vijf innovatieve oplossingen voor het bestrijden van natuurbranden.
1. Van heel hoog kijken met satellieten
Onder het mom: voorkomen is beter dan genezen, kunnen we satellieten gebruiken voor het voorspellen van bosbranden. Zo’n satelliet zit vol sensoren. De Sentinel-2 van ESA heeft een zogenaamd multispectral instrument. Hiermee kun je dertien verschillende golflengtes van licht zien, zowel zichtbaar als in het onzichtbare infrarood spectrum. Dat levert ontzettend veel data op. Om de vijf dagen worden al deze gegevens naar de aarde gestuurd.
Zo’n detectiesysteem zou je misschien ook kunnen gebruiken om bosbranden te voorspellen. Detecteren van afwijkingen of veranderingen in satellietbeelden is al mogelijk. Maar er zijn een hoop andere gegevens over bijvoorbeeld temperatuur en regenval nodig. Alleen dan zou een algoritme kunnen waarschuwen voor bepaalde risicogebieden.
2. Bosbrand voorspellen met sensoren op bomen
Wat dichterbij de aarde heeft het Duitse bedrijf Dryad Networks een systeem ontwikkeld dat bosbranden in een vroeg stadium kan detecteren. Het systeem bestaat uit een netwerk van kleine sensoren die op zonne-energie werken. Deze hangen in bomen en meten temperatuur, vochtigheid en luchtdrukniveaus. Het ontdekken van een beginnende bosbrand kan door een speciale chip met een gassensor. Deze kan in minder dan een uur een waarschuwing afgeven, zelfs als er alleen nog maar een vuurtje smeult.
Bij de huidige waarschuwingssystemen op basis van camera’s en satellieten kan uren, zelfs dagen, duren voordat brand ontdekt wordt. De sensoren van Dryad Networks kunnen door de toepassing van artificiële intelligentie (AI) bosbranden onderscheiden van andere bronnen die warmte afgeven, zoals dieselvoertuigen.
3. Opsporen per drone
Je kunt ook drones gebruikenvoor het vroegtijdig opsporen van natuurbranden. De langeafstandsdrone Avy Aera bijvoorbeeld. Avy onderzoekt samen met het Het Veluws Bosbrandweer Comité (VBC) de inzet van drones bij het ontdekken van natuurbranden in een vroeg stadium. Het vinden van dergelijke branden met behulp van kunstmatige intelligentie is nieuw in Nederland. Daarnaast worden de camerabeelden realtime beschikbaar gesteld. Ook dit is een primeur in Nederland.
Tot dusver worden voor het bewaken van Nederlandse natuurgebieden vliegtuigen gebruikt. Dit project onderzoekt of het inzetten van drones een alternatief kan zijn in Nationaal Park de Hoge Veluwe. Met drones valt er naar verwachting winst te behalen op het gebied van snelheid, omvang van het te monitoren gebied en beeldvorming in de meldkamer.
4. Beter blussen
Als voorkomen niet gelukt is, moet het blussen natuurlijk zo snel mogelijk gaan. Het Duitse lucht- en ruimtevaartcentrum (DLR) hield in oktober 2022 een wedstrijd voor het ontwerpen van blusvliegtuigen van de toekomst. De eerste plaats ging naar het team van de Universiteit van Stuttgart met het ontwerp INFERNO. (Intelligent FirE RespoNse Operation).
Het toestel is een zogenaamde combinatiehelikopter. Met acht horizontale rotors kan het verticaal opstijgen en landen. De aandrijving geschiedt door een hybride elektrisch systeem waarin een gasturbine een oplaadbare accu en de elektromotoren ondersteunt. INFERNO kan water opnemen terwijl hij laag over het wateroppervlakte vliegt, rechtstandig boven een meer blijven hangen om water in zijn tanks te zuigen, of gewoon op een vliegveld water innemen. Dit toestel kan ook bij kleinere waterbronnen de watervoorraad bijvullen, voor huidige blusvliegtuigen is dat nog onmogelijk.
5. Het weer veranderen
Al is de laatste methode de meest futuristische en onzekere, het is ook de meest simpele: gewoon zorgen dat het gaat regenen! Er is al veel onderzoek gedaan naar het manipuleren van wolken om te proberen het te laten regenen. Dit is zelfs gelukt, zij het onder speciale omstandigheden. Zilverjodide, zout of bevroren CO2 zorgt ervoor dat er in een wolk een aantal grote druppels ontstaan rond condensatiekernen. Die botsen op kleinere druppels en dat botsen is essentieel om regen of sneeuw te krijgen.
De beste resultaten werden bereikt bij het injecteren van wolken vanuit de lucht, met een vliegtuig. Goedkoper en eenvoudiger is het echter om wolken vanaf de grond te infecteren met rookpotten. Verder moeten de weersomstandigheden goed zijn: de windrichting moet uit een bepaalde hoek komen en niet te hard of te langzaam zijn, de luchttemperatuur mag niet warmer dan -8°C zijn en de lucht moet vochtig genoeg zijn. Alleen dan wordt het proces op gang gebracht dat nodig is voor neerslag.
Er zijn echter geen bewijzen dat de techniek ook bruikbaar is in vlakke gebieden, zoals Nederland. De techniek heeft bovendien beperkingen. Zilverjodide en zout zijn schadelijk als het in grote hoeveelheden in het milieu komt. Kortom, al te grote verwachtingen mogen we hier niet van hebben.
Foto © ilovehz on Freepik
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
