column
De luchtkastelen van Vlaams Belang
Vlaams Belang: Belgischer dan je zou denken. — © belga
Vlaams Belang wil meer onafhankelijkheid, minder migratie, meer protectionisme en minder belastingen. Maar wie zal dat allemaal betalen, vraagt Ive Marx zich af.
Vlaams Belang is op dreef. In de ene na de andere peiling wordt de partij afgetekend de grootste. Nieuwe gezichten dienen zich aan, ook uit het bedrijfsleven, waar de sympathie blijkbaar groter is dan publiek mag blijken. Dan vraag je je af wat ondernemers en bij uitbreiding de kiezers zo aantrekkelijk vinden aan Vlaams Belang.
Wie Vlaams Belang denkt, denkt Vlaamse onafhankelijkheid en de belofte van een welvarender Vlaanderen. Vlaanderen heeft uiteraard sterke economische troeven en is meer dan groot genoeg om binnen Europa te kunnen functioneren als een onafhankelijk land. Ons bbp is ongeveer zo groot als dat van Finland en een stuk groter dan dat van Portugal of Griekenland. Vlaanderen heeft meer inwoners dan elf andere EU-lidstaten. Als Denemarken of Finland een goed functionerende economie en welvaartsstaat draaiende kunnen houden, dan kan Vlaanderen dat ook, al zeker met een efficiëntere staatsstructuur.
Veel hangt wel af van wat er met Brussel zou gebeuren. Brussel mag dan een gigantische schuldenlast hebben en een resem grootstedelijke problemen (en charmes!), het blijft een zeer rijk gewest (per hoofd 65 procent rijker dan Vlaanderen!), deels dankzij Vlaamse pendelaars. Het bbp van het Brussels Gewest zou het Vlaamse zeker een kwart groter maken.
Nogal wiedes dus dat Vlaams Belang Brussel bij Vlaanderen wil inlijven. Het is alleen nogal twijfelachtig of de meer dan 90 procent Franstalige Brusselaars daar meteen om staan te springen. Wallonië, met nu al een schuldgraad van meer dan 250 procent van het bbp, heeft al helemaal geen belang bij een boedelscheiding, zelfs als de liefde onder het vriespunt zakt.
De vraag is dan onder welke voorwaarden onafhankelijkheid tot stand zou komen. Dat gaat overigens ook op voor de ‘softe’ variant, het confederalisme dat de N-VA propageert. Als die scheiding zich moet voltrekken met onderlinge toestemming, dan zal de prijs wellicht niet mals zijn. Denk maar aan de federale schuld. Maar daarover blijft Vlaams Belang uiterst vaag. Welke prijs wil de partij betalen?
Een ander thema waarop Vlaams Belang zich profileert, is immigratie. Daar is het natuurlijk tegen, in alle vormen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Vlaams Belang slapend rijk is geworden van decennia ongetwijfeld goedbedoeld, maar uiteindelijk onoordeelkundig beleid. De snel-Belgwet, bijvoorbeeld, was wellicht een vergissing. Het is ook een realiteit dat we er maar moeilijk in slagen migranten economisch te integreren. Hun werkgelegenheidsgraad ligt gewoon veel te laag.
Wat Vlaams Belang daar dan aan wil doen, is alweer minder duidelijk. Nationaliteitsverwerving strenger maken, dat kan wellicht. Maar veel andere aspecten van migratiebeleid zijn gebonden aan internationale afspraken en regels. Dat ondervinden de antimigratiepartijen die in elders in Europa aan de macht komen snel. Je sluit de grenzen niet zomaar voor gezinsherenigers of humanitaire migranten, tenzij je een Europese en internationale paria wil worden. Vlaanderen is een migratiesamenleving en dat zal niet veranderen. Het programma van Vlaams Belang leest nochtans als één grote ontkenning van die realiteit. De partij wil zelfs besparen op integratie. De belofte van een etnisch homogeen Vlaanderen, met één Vlaamse leitkultur, is een luchtkasteel, als je er even nuchter over doordenkt.
Vlaams Belang is trouwens ook tegen economische migratie. Nochtans is het een realiteit dat Vlaanderen sterk afhankelijk is van economische migranten, via diverse kanalen. De lijst van knelpuntberoepen wordt jaar na jaar langer. De ondernemers die sympathie betonen voor Vlaams Belang, staat een koude douche te wachten als economische migratie aan banden wordt gelegd. Infrastructuurprojecten als Oosterweel kun je dan gewoon vergeten.
Vlaams Belang is ook voorstander van importheffingen. Echt? Gaan we als minuscuul land dat leeft en floreert van import en export, bij gratie van de Europese eenheidsmarkt en haar regels, werkelijk importheffingen bepleiten? Vlaams Belang wil zelfs af van de euro zoals die nu bestaat.
Het programma bulkt van het protectionisme en het euroscepticisme, en van de wilde fantasmen over hoe Vlaanderen Europa zal hervormen. Je maakt je illusies als je denkt dat je als natie van nog geen 7 miljoen mensen op het Europese beleid kunt wegen. Of gaan we een Vlexit doen, onszelf isoleren en van Vlaanderen één groot Bokrijk maken?
Heeft Vlaams Belang ook plannen met de hefbomen die het daadwerkelijk in handen zou kunnen krijgen? De fiscaliteit, bijvoorbeeld. Wel, het zal nauwelijks verbazen dat de partij lagere belastingen belooft. Wie niet. Ze is voor een lagere vennootschapsbelasting, een lagere erfenisbelasting en lagere personenbelastingen. Ze is wel tegen de vlaktaks, nochtans een van de stokpaardjes van haar nieuwe Antwerpse lijsttrekker voor de Kamer.
Het is onduidelijk hoe Vlaams Belang die belastingverlagingen zal financieren. Niets lijkt doorgerekend. Het Planbureau heeft dat wel al eens gedaan voor het programma van 2019, of toch delen daarvan. Vaststelling destijds: de plannen van Vlaams Belang zouden een tekort van ettelijke miljarden slaan in de begroting. Klinkt allemaal behoorlijk Belgisch.
Ive Marx is hoogleraar (UAntwerpen) en doceert vooral in de opleiding sociaal-economische wetenschappen. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.
