Ik had me nog nooit opgelicht gevoeld na het lezen van een boek. Daar bracht ‘Het dopamine effect’ (12,50 euro bij Broese) verandering in. Er zijn twee grote problemen mee.
Het eerste: de inhoud.
Op zich is de werking van dopamine en het effect ervan op ons dagelijks leven boeiend. Als snel overprikkeld persoon was de kernboodschap voor mij best relevant.
Maar je moet de auteurs op hun blauwe ogen geloven dat alles wat ze schrijven, klopt. Bij hun analyses ontbreekt meestal bronvermelding of wetenschappelijke onderbouwing. Er vliegen allerlei feitjes voorbij, zoals dat je na gemiddeld 21 tot 66 dagen nieuwe gedragspatronen gaat herhalen, zonder citatie.
Dat probleem is het fnuikendst op het moment dat er opeens een zijpad wordt ingeslagen over ADHD. Mensen die aan ADHD lijden hebben vaak simpelweg een verstoorde dopaminebasislijn, aldus de auteurs. Vervolgens schrijven ze dat symptomen van ADHD en ook autisme “meestal” komen door een verstoord dopaminesysteem als gevolg van vroegkinderlijk trauma. Dat zou een van de auteurs – werkzaam als therapeute – zelf hebben vastgesteld. Waar is de wetenschappelijke onderbouwing voor deze brisante claims?
En dan de tips die op het einde worden gegeven. “Gok je in het casino. Besluit vooraf niet te gaan.” Mijn hemel. Dat is geen open deur, dat is een gat met twee scharnieren waar in een ver verleden een deur hing. Verslaafd aan TikTok? “Haal de app dan van je telefoon.” Drugs? “Heb het niet in huis.”
Baanbrekend.
Reden twee dat ik me bekocht voelde: het feit dat een eenvoudig verhaal dat in een stuk of vijf A4’tjes te vertellen is, op alle denkbare manieren is uitgerekt tot een ‘boek’.
Het aantal pagina’s is 105, wat nog aardig wat lijkt. Maar het boek zit vol witruimte, onder andere doordat er lekker veel hyperkorte hoofdstukjes zijn, met steeds een pagina waarop de tekst nog maar een of enkele zinnen doorloopt. Andere pagina’s stoppen überhaupt zonder goede reden halverwege.
En dan de herhalingen. Zo wordt een bepaald punt dat de auteurs maken – dat je steeds minder blij wordt van iets als je het vaker doet, wat op zich interessant is – met drie verschillende voorbeelden uitgelegd. Terwijl het na één voorbeeld al ruimschoots duidelijk was.
Ook vertraagd wordt het boek door lelijke, onnodig lange zinnen als “Daarnaast is het bij muziek zo dat dit de enige instant satisfaction is die…” Een goede eindredacteur maakt daarvan: “Daarnaast is muziek de enige instant satisfacton die…” Maar het lijkt erop dat dit boek geen enkele eindredactie heeft ondergaan, nadat het in één ruk was geschreven.
Kortom: de in de kern nuttige, maar ook niet erg ingewikkelde uitleg van de werking van dopamine wordt in ‘Het dopamine effect’ uitgerekt als bubblegum.
Alsof de auteurs slim gebruikmaakten van het feit dat mensen een dopamineshot krijgen van het kopen van een boek.